Rob Scholte - Embroidery Show

Afgelopen weekend eindigde de tentoonstelling Rob Scholte - Embroidery Show, die deze zomer te zien was in de "Wolk" van museum De Fundatie in Zwolle.

Wij zagen de tentoonstelling vorige maand. Een blogje erover schrijven liet even op zich wachten... ik moest het eerst eens even laten bezinken allemaal...

Want wat was het een merkwaardig geheel... Alleen al door de hoeveelheid aan borduursels raakte de bezoeker (ik in elk geval wel) volledig overrompeld.

Het verhaal is inmiddels gevoeglijk bekend: kunstenaar Rob Scholte (ja, die van die benen...) verzamelde sinds 2005 borduurwerken, kocht er talloze in kringloopwinkels en op rommelmarkten waar ze voor een prikkie te koop waren (en nog steeds zijn), lijstte ze vervolgens omgekeerd in, voorzag ze van een handtekening en toonde ze aan het publiek.

Een boeiende vorm van "omdenken"...

 De gedachte achter dit alles was duidelijk: Rob Scholte constateerde in zijn verzameling - anonieme - borduurwerken, dat de achterkanten vaak veel levendiger en persoonlijker zijn dan de maar al te bekende voorstellingen op de voorkant.

Al die bordurende vrouwen (én mannen!) volgden, hele of halve kruissteekjes makend, netjes de - meestal voorbedrukte - patronen om vervolgens tot vrijwel identieke resultaten te komen. Aan de voorkant dan. Want aan de achterkant bleken al die handwerk(st)ers wel degelijk hun heel eigen stempel te drukken op het werkstuk.

Dat wilde Rob Scholte laten zien. En dat is hem gelukt. Zo heeft hij al die anonieme borduursters en borduurders in zekere zin hun eigen "gezicht" teruggegeven.

Slordige types die de draden zelden of helemaal niet afhechten, pietjes precies bij wie de achterkant bijna kan doorgaan voor de voorkant... ze waren allemaal vertegenwoordigd, inclusief alle gradaties daartussenin.

 Duizend borduursels hingen zo bij elkaar in Zwolle. Thematisch gerangschikt. Dus zomaar tien Laatst Avondmalen van Leonardo da Vinci. Of ettelijke Nachtwachten van Rembrandt. En ruim 25 Melkmeisjes van Vermeer.

En verder Engelse jachttaferelen, landschappen, bloemstukken, portretten, afbeeldingen naar beroemde schilderijen van oude Hollandse meesters (maar vreemd genoeg dan weer niets van iemand als Van Gogh...) etc.

Het merendeel was geborduurd op stramien - hoewel ik ook enkele fijnere, op linnen met dunner garen geborduurde stukken aantrof.

Wat maakte deze tentoonstelling voor mij nou zo ingewikkeld? Ik ben er nog steeds niet helemaal uit.

Was het simpelweg het feit dat ik zelf ook borduur? Dat wat ik hier zag in feite (en in het gunstigste geval!) het voorland is van de resultaten van mijn noeste arbeid?

Was het de herinnering aan mijn moeder, van wie ik leerde borduren, en die zelf talloze borduurwerken voltooide? Haar werken zijn - voorlopig - "veilig" bij ons: haar mooiste werkjes hangen hier aan de muur (met de voorkant in het zicht!) en zijn een dagelijks genoegen om naar te kijken.

Was het de kwestie van het beeldrecht (of auteursrecht)? Mag iemand als Rob Scholte wel met andermans veren pronken? Maar doét hij dat dan? Of heeft hij met zijn project juist alleen maar een enorme eer bewezen aan zovele anonieme borduursters en borduursters?

Laat de eindconclusie een positieve zijn: Rob Scholte heeft met zijn Embroidery Show - die hoe dan ook een lust voor het oog was - iets heel bijzonders geproduceerd. Een tentoonstelling die velen aan het denken heeft gezet, velen heeft ontroerd en velen heeft geïnspireerd.

Én: het borduren staat weer prominent op de kaart.